Sáng 25/6, UBND Thành phố Hồ Chí Minh (TP HCM) tổ chức lễ công bố Đồ án Điều chỉnh Quy hoạch chung đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2060. Đồ án đã được phê duyệt theo Quyết định số 1125/QĐ-TTg ngày 11 tháng 6 năm 2025 của Thủ tướng Chính phủ. Sự kiện được đồng thời được trực tuyến đến 168 phường, xã và đặc khu thuộc TP HCM mới.

Tới dự có các đồng chí Nguyễn Văn Nên, Uỷ viên Bộ Chính trị, Bí thư thành uỷ TP HCM; đồng chí Nguyễn Văn Được, Uỷ viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư thành uỷ TP HCM, Chủ tịch UBND TP HCM; đồng chí Bùi Xuân Cường, Thành uỷ viên, Phó chủ tịch UBND TP HCM; đồng chí Nguyễn Tường Văn, Thứ trưởng Bộ Xây dựng; đại diện Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, lãnh đạo UBND TP HCM, TP Thủ Đức và các khách mời là nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Đồ án Điều chỉnh Quy hoạch chung đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2060 do Liên danh tư vấn Viện Quy hoạch đô thị và nông thôn Quốc gia (www.viup.vn) – Viện quy hoạch xây dựng miền Nam (www.sisp.vn) – Công ty TNHH Một thành viên Không Gian Xanh (www. khonggianxanh.net.vn) thực hiện. Đây là liên danh tư vấn có nhiều kinh nghiệm trong và ngoài nước đối với công tác lập Quy hoạch đô thị.

Phạm vi quy hoạch bao gồm toàn bộ TP HCM (cũ), gồm TP Thủ Đức, 16 quận và 5 huyện, với tổng diện tích 2.095 km2. Thành phố được quy hoạch với 6 phân vùng phát triển: Trung tâm, phía Đông, Tây, Bắc, Nam và Đông Nam, tương ứng với các vùng lõi Sài Gòn - Chợ Lớn, Trường Thọ - Rạch Chiếc, Phú Mỹ Hưng mở rộng, Tân Kiên, Tây Bắc Hóc Môn, Tây Nam Củ Chi.

Thành phố Hồ Chí Minh có các tính chất:

- Là đô thị loại đặc biệt trực thuộc Trung ương; trung tâm kinh tế, văn hóa, giáo dục đào tạo, khoa học kỹ thuật và công nghệ quan trọng của quốc gia, có vai trò tiên phong dẫn dắt đổi mới, sáng tạo; có vị trí quan trọng trong chiến lược phát triển đô thị quốc gia.

- Là một trong những trung tâm du lịch, tài chính - thương mại và dịch vụ logistics của khu vực Đông Nam Á và Châu Á - Thái Bình Dương; trung tâm chăm sóc sức khỏe khu vực ASEAN;

- Là đầu mối giao thông, hạ tầng số quan trọng trong vùng Đông Nam Bộ, quốc gia và quốc tế; là trung tâm liên kết vùng, đầu mối kết nối các loại hình vận tải đa phương thức của Vùng trọng điểm phía Nam;

- Là một trong những địa bàn có vị trí chiến lược quan trọng về quốc phòng an ninh khu vực miền Đông Nam Bộ và cả nước.

Thành phố Hồ Chí Minh trong tương lai được tổ chức thành sáu phân vùng phát triển, mỗi vùng mang bản sắc riêng và đóng vai trò chiến lược trong cấu trúc đô thị toàn diện của thành phố. Các phân vùng sẽ được tổ chức thành 60 "lưu vực sống", là nơi tích hợp không gian ở, làm việc, mua sắm và giải trí. Các khu này sẽ kết nối với trung tâm bằng hệ thống giao thông công cộng, đường bộ và thủy, nhằm đảm bảo người dân di chuyển trong bán kính 5 km, trong khoảng 15-30 phút.

1. Phân vùng trung tâm (khoảng 172 km², dân số dự báo đến năm 2040 đạt 5,4–6,05 triệu người) là khu vực lõi của Sài Gòn – Chợ Lớn, giữ vai trò trung tâm hành chính, thương mại, dịch vụ cao cấp, kinh tế tri thức và du lịch văn hóa. Khu vực này sẽ tập trung bảo tồn các di sản kiến trúc đô thị, đồng thời định hướng giảm mật độ dân cư và nâng tầng cao xây dựng, tạo không gian sống hiện đại nhưng vẫn đậm dấu ấn lịch sử.

2. Phân vùng phía Đông – Thành phố Thủ Đức (211 km², dân số dự kiến 2,2–2,64 triệu người), được định vị là đô thị sáng tạo, động lực tăng trưởng mới với các trung tâm tài chính, công nghệ cao, giáo dục, y tế và du lịch sinh thái. Trọng tâm phát triển là các khu vực Thủ Thiêm, Trường Thọ – Rạch Chiếc và Long Phước – Tam Đa, nơi hội tụ hạ tầng hiện đại và đổi mới sáng tạo.

3. Phân vùng phía Tây (233 km², dân số 1,55–1,86 triệu người), gồm một phần quận Bình Tân và huyện Bình Chánh, sẽ trở thành đô thị công nghiệp – dịch vụ hiện đại. Khu vực này tập trung phát triển các ngành y sinh, hóa dược, đào tạo nghề và logistic, tạo động lực kinh tế mới cho khu vực cửa ngõ phía Tây thành phố.

4. Phân vùng phía Bắc (579 km², dân số khoảng 2,5–3,15 triệu người), bao gồm huyện Củ Chi, Hóc Môn và phía Bắc quận 12, được định hướng phát triển thành khu đô thị sinh thái – dịch vụ – nghỉ dưỡng gắn với du lịch văn hóa. Cơ sở hạ tầng sẽ được cải thiện mạnh mẽ dọc quốc lộ 22, đồng thời hình thành dải đô thị ven sông Sài Gòn.

5. Phân vùng phía Nam (194 km², dân số ước tính 1,8–2,2 triệu người), gồm quận 7, Nhà Bè và một phần Bình Chánh, sẽ là đầu tàu phát triển đô thị công nghệ cao, kinh tế biển, đồng thời là trung tâm triển lãm – hội chợ, logistics và công nghiệp tiên tiến, đóng vai trò kết nối vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

6. Phân vùng Đông Nam – Cần Giờ (732 km², dân số dự kiến 0,5–0,6 triệu người) được quy hoạch là đô thị sinh thái và trung tâm kinh tế biển của thành phố. Phát triển tại đây gắn liền với việc bảo tồn và phát huy giá trị khu dự trữ sinh quyển thế giới Cần Giờ cùng hệ sinh thái rừng ngập mặn, hướng đến mô hình đô thị xanh, bền vững và mở cửa ra biển Đông.

Về sử dụng đất:

- Đến năm 2030: đất xây dựng toàn Thành phố khoảng 100.000 - 105.000 ha, (trung bình khoảng 73 - 95 m2/người); trong đó, đất dân dụng khoảng 65.000 - 68.000 ha (trung bình khoảng 47 - 62 m2/người).

- Đến năm 2040: đất xây dựng toàn Thành phố khoảng 125.000 - 130.000 ha (trung bình khoảng 75 - 93 m2/người); trong đó, đất dân dụng khoảng 85.000 - 88.000 ha (trung bình khoảng 52 - 63 m2/người).

Các chỉ tiêu sử dụng đất và hạ tầng kỹ thuật đáp ứng yêu cầu đối với đô thị loại đặc biệt trực thuộc Trung ương, phù hợp với Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về Quy hoạch xây dựng và các điều kiện đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh.

Thành phố định hướng quy hoạch 28 khu vực trọng điểm phát triển đô thị, trong đó có 11 khu nằm trên địa bàn phân vùng đô thị Thủ Đức, với tổng diện tích dự kiến từ 20.000 đến 22.000 ha. Đây là những khu vực có quỹ đất lớn, có khả năng chuyển đổi công năng hoặc tái cấu trúc không gian để hình thành các trung tâm kinh tế đô thị mới.

Các khu vực này sở hữu vị trí địa lý thuận lợi, điều kiện tự nhiên phù hợp, và có khả năng kết nối hạ tầng giao thông linh hoạt với các khu chức năng khác trong thành phố cũng như mạng lưới giao thông liên vùng. Nhờ đó, các khu trọng điểm này được xem là động lực chiến lược trong phát triển đô thị bền vững và thu hút đầu tư.

Các chức năng ưu tiên phát triển tại đây bao gồm: công nghiệp công nghệ cao, dịch vụ hiện đại, nghiên cứu khoa học, đào tạo, du lịch và các chức năng đô thị đa dạng khác. Việc phát triển cần được định hướng theo cơ cấu không gian hợp lý, trong đó bảo đảm tỷ lệ cân đối giữa nhà ở, dịch vụ – công cộng, cây xanh sử dụng chung và hạ tầng kỹ thuật, phù hợp với chỉ tiêu phát triển đô thị của Thành phố.

Đặc biệt, quy hoạch cần kiểm soát chặt chẽ quy mô phát triển nhà ở, đồng thời chú trọng đến việc bố trí quỹ đất hợp lý cho nhà ở xã hội, góp phần bảo đảm an sinh và phát triển hài hòa trong khu vực.

Với định hướng phát triển toàn diện, TP HCM sẽ tổ chức lập, điều chỉnh tổng thể, điều chỉnh cục bộ các quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết, thiết kế đô thị, quy chế quản lý kiến trúc. Trong đó, chú trọng việc rà soát, xây dựng quy định quản lý theo quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết theo hướng làm tăng sự đa dạng và linh hoạt về hình thái công trình, chức năng và đối tượng sử dụng, tăng hệ số sử dụng đất trên cơ sở đánh giá hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, phù hợp với quy định tại Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về quy hoạch xây dựng nhằm hỗ trợ phát triển kinh tế đô thị.

Song song đó, TP HCM cần bố trí, huy động nguồn lực thực hiện các chương trình, dự án ưu tiên đầu tư, bao gồm: Các dự án xây dựng hạ tầng kỹ thuật khung và giao thông công cộng; dự án xây dựng, phát triển các khu vực động lực phát triển tại các phân vùng đô thị; dự án, đề án, chương trình phát triển công nghệ cao, kinh tế tri thức, kinh tế sáng tạo; dự án phát triển các khu TOD, các tổ hợp hỗn hợp với chức năng chính là nghiên cứu, đào tạo, sản xuất công nghệ cao, văn phòng, thương mại dịch vụ, nhà ở…; dự án xây dựng hệ thống công viên công cộng, công viên chuyên đề; dự án cải tạo chỉnh trang, tái phát triển các khu dân cư hiện hữu; dự án phát triển hạ tầng xã hội, đặc biệt là dịch vụ giáo dục, đào tạo, y tế, chăm sóc sức khỏe, nhà dưỡng lão, văn hoá, thể dục thể thao, nhà ở xã hội.

Tại buổi công bố quy hoạch, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Bùi Xuân Cường nhấn mạnh: đồ án lần này được xây dựng trên cơ sở định hướng liên kết vùng, đặc biệt chú trọng khả năng kết nối giữa TP.HCM với các tỉnh thuộc vùng Đông Nam Bộ như Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu. Đây sẽ là nền tảng quan trọng cho việc tổ chức không gian phát triển của thành phố sau khi thực hiện hợp nhất địa giới hành chính.

Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được cũng chỉ đạo các sở, ngành và chính quyền địa phương khẩn trương triển khai lập và phê duyệt các đồ án quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2.000 và quy hoạch chi tiết 1/500. Đây sẽ là cơ sở pháp lý để quản lý đầu tư và phát triển đô thị một cách đồng bộ, hiệu quả. Theo tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, người dân sẽ chỉ cần đăng ký xây dựng theo quy hoạch mà không phải thực hiện thủ tục xin cấp phép, góp phần đơn giản hóa quy trình hành chính và tạo thuận lợi cho người dân trong hoạt động xây dựng.